ISO 9001 Belgesi,firmalara prestij ve rekabet üstünlüğü sağlayan bir kalite belgesidir. ISO 9001 Belgesi ilgili kuruluşun ürün veya hizmetlerini uluslararası kabul görmüş bir yönetim sistemine uygun olarak sunduğu ve dolayısı ile kuruluşun ürün ve hizmet kalitesinin sürekliliğinin sağlanabileceğinin bir garantisidir.

ISO 9001 belgesini, her kurum ve işletme, büyüklüğüne ve sektörüne bakılmaksızın alabilir. ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, kuruluşun tüm süreçlerinin daha etkin yönetilmesini sağlayarak; verimlilik, performans ve karlılık artışı sağlar. Risk tabanlı önleyici yaklaşımla, hataların azalması, müşteri odaklı bakış açısıyla müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerinin karşılanması başlıca hedefidir.
Öncelikle ISO 9001 belgesi ürün belgesi değildir. ISO 9001 kuruluşların yönetim sistemiyle ilgilidir.

Merkezi İsviçre’nin Cenevre şehri olan ISO, Uluslararası Standartlar Örgütü (International Standart of Organization) nün kısaltılmışıdır. Tüm dünya çapındaki ülkelerin ulusal standart kuruluşlarının ortak federasyonudur. ISO’ da dünya çapında geçerli olan standartların ilgili teknik komitelerde hazırlanması ve yayınlanması işlemleri yürütülür.

ISO 9001 Standardı ilk olarak 1987 yılında Kalite Güvence Sistem Standardı olarak yayınlanmıştır. Çeşitli revizyonlardan sonra en son olarak 2015 yılında ISO 9001 : 2015 Kalite Yönetim Sistemi standardı olarak revize olmuştur.

ISO 9001 Belgesi nedir dediğimizde bu standardın gereklerini yerine getirmiş ve kuruluşların aldığı belgedir diyebiliriz.

ISO 9001 belgesini, her kurum ve işletme büyüklüğüne ve sektörüne bakılmaksızın alabilir. ISO 9001 belgesi nedir kısaca müşteri önüne;

• Kalitesi güvence altına alınmış ürün/hizmet
• Nitelik kazandırılmış, yaptığının bilincinde olan personel
• Müşteri memnuniyetini ön planda tutan yönetim ve çalışanlar
• Sürekli iyileşen bir kuruluş olarak çıkmanın anahtarıdır.

ISO 9001 belgesi getirdiği avantajlarla, kuruluşların müşteri gözündeki imajını olumlu etkilemekte, prestijini arttırmakta ve pazarda rekabet için itici güç sağlamaktadır.

Kalite Yönetim Sistemi Prensipleri

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Prensipleri Nelerdir?
Bir kuruluşu başarılı bir şekilde çalıştırmak için, kuruluşu sistematik ve şeffaf bir şekilde yönetmek ve kontrol etmek gerekir. Başarı, performansı sürekli olarak iyileştirmeye yönelik tasarlanan bir yönetim sisteminin uygulanmasından ve sürdürülmesinden geçer.

Müşteri Odaklılık:
Kuruluşlar, müşterilerine bağımlıdır bu yüzden müşterilerinin mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarını anlamalı, müşteri şartlarına uymalı ve müşteri beklentilerinin üzerine çıkmak için çaba harcamalıdır.

Liderlik:
Liderler organize ederler, yön ve amaç birliğini belirlerler. Lider firma içerisinde öyle bir ortam kurmalı ve devam ettirmelidir ki insanlar kuruluşun hedeflerinin başarılmasında tam olarak katılabilmelidirler.

Çalışanların Katılımı:
Her seviyedeki insanlar kuruluşun birer değeridir ve tam olarak katılımları ile kabiliyetleri kuruluşun çıkarları için kullanılabilir.

Proses Yaklaşımı:
Faaliyetler ve ilişkili kaynaklar bir proses olarak yönetildikleri zaman başarılı sonuçlar çok daha etkin olarak gerçekleştirilebilir.

P Planla .. Hedefleri & Prosesleri Belirle

U Uygula.. Prosesleri Uygula

K Kontrol Et.. İzle & Ölç

İ İyileştir.. Sürekli İyileşme Sağla

Yönetime Sistem Yaklaşımı:
Birbirleri ile ilişkili proseslerin Sistem olarak belirlenmesi, anlaşılması ve yönetilmesi kuruluşları etkinliklerini sağlar ve hedeflerin gerçekleştirilmesinde verimlilik getirir.

Sürekli İyileştirme:
Kuruluşun bütün performansının sürekli iyileştirilmesi kurumun kalıcı bir hedefi olmalıdır.

İyileşme:
ürünün özellik ve karakteristiklerinin artırılması ve/veya bunları üretmek ve dağıtmak için kullanılan proseslerin etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması demektir.

Karar Vermede Gerçekçi Yaklaşım:
Etkili kararlar veri ve bilginin analizine dayanır.

Karşılıklı Çıkara Dayalı Tedarikçi İlişkileri:
Bir kuruluş ve tedarikçisi birbirine bağımlıdır ve bir değer oluşturma konusunda kabiliyetleri artırmak için karşılıklı çıkarları vardır.

Kalitenin Tanımı:
Kalite, bir ürün veya hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerin toplamıdır. Yapısal özellikler takımının şartları yerine getirme derecesi. ( ISO 9000:2000 )

”Kullanıma uygunluktur.” (Dr..J. M.JURAN)

”Şartlara uygunluktur.” (P.B.CROSBY)

ISO 9001 ve Kalite ile İlgili Tanımlar

Proses:
Girdileri çıktılara dönüştüren birbirleriyle ilgili veya etkileşimli faaliyetler takımı

Ürün:
Bir Prosesin sonucu

Sistem:
Birbirleriyle ilişkili veya etkileşimli elemanlar takımı

Yönetim Sistemi:
Politika ve hedefleri oluşturma ve bu hedefleri başarma sistemi

Kalite Politikası:
Bir kuruluşun yönetimi tarafından resmi olarak ifade edilen kalite ile ilgili bütün amaçları ve idaresi

Kalite Yönetimi:
Bir kuruluşun kalite bakımından idare ve kontrolu için koordine edilmiş faaliyetler

Sürekli İyileştirme:
Şartların yerine getirilmesi yeteneğini arttırmak için tekrar edilen faaliyet

Verimlilik:
Elde edilen sonuç ile kullanılan kaynaklar arasındaki ilişki.

Toplam Kalite Yönetimi
Toplam Kalite Yönetimi, tamamen müşteriye odaklanmış bir işletme kültürünü oluşturan tam bir yönetim sistemidir. TKY evrensel bir süreçtir.TKY bir grup etkinliğidir ve bireysel olarak gerçekleştirilemez. TKY’de hataları önlemek ve kaliteye ulaşmak, üst yönetimden, işçilere, tedarikçilerden üretim sürecinde görev alan tüm çalışanların sorumluluğudur. Kuruluşlarda büyük bir rekabet gücü ve üstünlük sağlayan TKY, ancak tüm ilkeleri (*müşteri odaklılık *üst yönetim liderliği *sürekli gelişme *tam katılım) ile benimsenip uygulanırsa kuruluşun dinamizmini ve yapısını geliştirmekte başarılı olur.

Kalite Yönetim Prensipleri
TS-EN-ISO 9001 standardı Uluslararası standart Organizasyonu(ISO) tarafından ululararası standart olarak yayınlanan ve halen Avrupa Topluluğu ülkeleri ile birlikte birçok ülkede Belgelendirme modeli olarak uygulanmakta olan bir uluslararası Kalite Yönetim Standardıdır ve 8 Kalite Prensibine dayanmaktadır.

Müşteri Odaklılık:Kuruluşlar müşterilerine bağlıdırlar, bu nedenle müşterinin şimdiki ve gelecekteki ihtiyaçlarını anlamalı, müşteri şartlarını yerine getirmeli ve müşteri beklentilerini de aşmaya istekli olmalıdırlar.

Liderlik:Liderler, kuruluşun amaç ve idare birliğini sağlar. Liderler, kişilerin, kuruluşun hedeflerinin başarılmasına tam olarak katılımı olduğu iç ortamı oluşturmalı ve sürdürmelidir.

Kişilerin Katılımı:Her seviyedeki kişiler bir kuruluşun özüdür ve bunların tam katılımı yeteneklerinin kuruluşun yararına kullanılmasını sağlar.

Proses Yaklaşımı:Arzulanan sonuç, faaliyetler ve ilgili kaynaklar bir proses olarak yönetildiği zaman daha verimli olarak elde edilir.

Yönetimde Sistem Yaklaşımı:Birbirleri ile ilgili proseslerin bir sistem olarak tanımlanması, anlaşılması ve yönetilmesi, hedeflerin başarılmasında kuruluşun etkinliğine ve verimliliğine katkı yapar.

Sürekli İyileştirme:Kuruluşun toplam performansının sürekli iyileştirilmesi, kuruluşun kalıcı hedefi olmalıdır.

Karar Vermede Gerçekçi Yaklaşım:Etkin kararlar, verilerin analizine ve bilgiye dayanır.

Karşılıklı Yarara Dayalı Tedarikçi İlişkileri:Bir kuruluş ve tedarikçileri birbirlerinden bağımsızdır ve karşılıklı yarar ilişkisi, her ikisinin artı değer yaratması yeteneğini takviye eder.

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Eğitim ve Danışmanlık

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standardı olduğu için kuruluşlar, faaliyet kapsamları veya büyüklükleri ne olursa olsun ISO 9001 Belgesini alabilmektedirler. Kuruluşlar standart şartlarının anlaşılması, uygulanması ve belgelendirme süreçlerinde eğitim ve danışmanlık desteği almaktadırlar.

Ekip Kalite ISO 9001 gerekliliklerinin firmalara anlatılması, gerekli dokümantasyonun hazırlanması ve zorunlu uygulamaların hayata geçirilmesi ile ilgili firmalara eğitim ve danışmanlık hizmeti vermektedir.

Eğitim faaliyetleri kapsamında ISO 9001 Temel Eğitimi ve İç Denetçi eğitimleri düzenlenmektedir. Eğitim içeriği olarak kısaca Standart maddelerini yorumlayarak ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi’nin kurulması, etkin olarak uygulanması ve sürekliliğinin sağlanması konusunda katılımcıları bilgilendirmek. Rekabet koşullarının hızla değiştiği günümüzde, fark yaratarak kalıcı olabilmek için ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi’nin, gerekliliği, firma ve çalışanlarına sağlayacağı katma değerler konusunda katılımcıları bilinçlendirmek olarak belirtebiliriz.

Danışmanlık faaliyetleri kapsamında;

• Kuruluşun kapsamı, bağlamı ve uygunluk yükümlülüklerinin belirlenmesi
• Proses bazlı risk değerlendirme faaliyetleri
• Kurum organizasyon yapısının belirlenmesi
• Görev tanımlarının hazırlanması
• Süreçlerin belirlenmesi ve süreç akışlarının oluşturulması
• Gerekli prosedürlerin oluşturulması
• Kalite politikasının oluşturulması ve deklarasyonu
• Kalite El kitabının hazırlanması
• Hazırlanan dokümanlar incelenme ve onaylanmayı takiben yayınlanması
• Kalite kayıtlarının gözden geçirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması
• Satınalma, tedarikçi değerlendirme kayıtları
• İnsan Kaynakları Kayıtları
• Bakım & Kalibrasyon kayıtları
• Müşteri geri bildirimleri
• İç tetkikler, Raporlar, Toplantılar, Hedefler
• Uygunsuzluklar, Düzeltici ve İyileştirici faaliyetler

Eğitim ve danışmanlık faaliyetleri birlikte organize edilebileceği gibi firma ihtiyaçları doğrultusunda sadece eğitim veya sadece danışmanlık olarak ta organize edilebilir.

ISO 9001:2015 Revizyonu ve Yenilikler

1.Standart yüksek seviye yapıya göre tekrar yazıldı
ISO 9001 standardı yeniden yapılandırıldı; bölüm ve altbölüm başlıkları, maddeler ve paragraflar tamamen revize edildi. Bu yeni yapı, bütün ISO yönetim sistemi standartlarına adım adım uygulanacak bir stratejik tercihtir. Bu yeni ortak yapı ile birlikte, ISO işletme ve kuruluşlara çeşitli yönetim sistemlerini daha kolay bir şekilde entegre etmelerini sağlamaktadır. ISO 14001 : 2015 çevre yönetim sistemi, ISO 50001 enerji yönetim sistemi, gelecekteki ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerini daha kolay entegre edebileceklerdir.

2.Risk temelli düşünme
Risk odaklı düşünme, standartta mevcutta bulanan kavramları yürürlükten kaldırmayan bir kavramdır. Risk, standardın temelleriyle birleştirilmiştir ve mevcut kavramları tamamlayıcı niteliktedir. Sistem kurgulanırken proses yaklaşımı ve PUKÖ döngüsü ana iki dayanak olarak kalmaktadır. Yeni standart, kalite yönetim sistemi proseslerinin, planlaması ve uygulaması için risk temelli düşünmenin uygulamasını gösterir. Risk odaklı düşünme vasıtasıyla sürekli iyileşme kültürü daha kolay yerleşecek ve eski standartta ayrı bir madde olarak belirtilen önleyici faaliyet daha etkin uygulanacaktır.

3.Daha güçlü “liderlik” vurgusu
Üst yönetim, Kalite Yönetim Sistemi için liderlik ve taahhüt göstermelidir. Yönetim tarafından belirlenen kalite politikası ve belirtilen hedefler, firma stratejileriyle uyumlu olmalıdır.

4.Hizmetler sektörüne daha uygun bir standart
ISO 9001 standardının ilk versiyonları üretim ve endüstri sektörleri için hazırlandığından, diğer alanlardaki firmalar kendi kalite uygulamalarını geliştirmek zorunda kalmışlardır. ISO 9001 : 2015 revizyonunda kelime seçimleri ve dili, hizmet sektörü dahil olmak üzere, bütün kuruluşlara uygulanmasını kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiştir.

ISO 9001 : 2008 versiyonunda “ürün” ifadesini bütün kategorilerdeki çıktılar için kullanmıştır. ISO 9001 : 2015 Standardı “ürün ve hizmetler” ifadesini kullanmaktadır. “Hizmetler”in özellikle ilave edilmesinin amacı, bazı şartların uygulamasında ürünler ile hizmetler arasındaki farklılıkların altını çizmektir. Hizmetlerin karakteristiği, çıktının en azından bir bölümünün müşteri ara yüzünde gerçekleşmesidir. Bu şu anlama gelmektedir, örneğin, şartların uygunluğunun doğrulanması, hizmetin sunumundan önce gerçekleşemez.

5.İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerini anlama
Kuruluş, müşteri ve uygulanabilir yasal hükümleri karşılayan ürünleri ve hizmetleri düzenli olarak sağlama yeteneğine etkisi veya potansiyel etkisinden dolayı, ilgili tarafları ve bu ilgili tarafların kalite yönetim sistemi ile ilgili şartlarını belirlemelidir. İlgili Taraf (Paydaş): Bir karar veya faaliyetle kendilerini etkileyebilen, etkilenebilen ya da bir karar ya da faaliyetle kendilerinin etkileneceğini düşünen kişi veya kuruluş. İlgili taraflar, paydaşlar, çalışanlar, müşteriler, dış sağlayıcılar, tedarikçiler, kamu kurumları olabilir.

6.Kurumsal bilgi
Günümüzde bilgi, başarı için anahtar kavram haline gelmiştir. ISO 9001:2015 revziyonu bilgiyi, yönetilebilen diğer kaynaklar gibi değerlendirir. Kalite Yönetim Sistemi ile uyumlu olarak faaliyetleri yürütmek ve amaçlara ulaşmak için gerekli bilgi belirlenmeli, korunmalı, sürdürülmeli ve gerektiğinde kullanılabilir halde olmalıdır.

7.Değişikliklerin Yönetimi
9001 : 2015 Standardı ürünler, süreçler, ekipman, araçlar, çalışanlar, yönetmelikler vb. konularında değişikliklerin doğru yönetilmesini istemektedir. Kuruluşlar değişikliğin amacı ve olası sonuçları ile gerekli kaynakları ve sorumlulukları tanımlamalıdır.

8.Daha esnek dokümantasyon yapısı
Yeni standartta, dokümante edilmiş prosedür ve kayıt yerine dokümante edilmiş bilgi kavramı kullanılmıştır. Zorunlu prosedürler olarak adlandırılan dokümanlar ve kayıtlar, dokümante edilmiş bilgi olarak (politika, şartname, plan, yetki tanımları, süreç tarifleri, sözleşme, mail vb.) adlandırılıyor. Dokümantasyon halen standardın bir gereksinimidir. İlgili bilgilerin dökümantasyonu, sürdürülmesi ve korunması gereklidir. Ancak kuruluşlar kalite el kitabı dahil kendi dokümantasyon yapılarını daha esnek oluşturabilecekler, teknolojik ve toplumsal değişiklikleri göz önünde bulundurarak farklı ortamlarda bilgiyi dokümante edebileceklerdir.

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Ne Fayda Sağlar?

ISO 9001 Belgesinin Kullanımı ISO 9001 belgesi çok sayıda müşteri tarafından istenmektedir. Bu belge yalnız başına kuruluşunuza bir pazar avantajı sağlayacaktır. Ancak bu fayda daha önce de değinildiği gibi kısa vadelidir. ISO9001 pazar avantajı dışında, kuruluşunuza bir sürekli iyileştirme mekanizması ve disiplini kazandırır. Ancak belgenin alınması kusursuzluğu başardığınız anlamına gelmez. ISO 9001 belgeli bir kuruluşta her problem bir iyileştirme fırsatı olarak görülür. Problemin bir daha tekrarlanmamasını sağlamak, çözümünden daha önemlidir.

Ülkemizde 720 belgeli şirkete uygulanan araştırma sonuçları, ISO 9001’in yararlarını şu şekilde ortaya koymaktadır.
Dış yararlar:

• Kuruluş imajının güçlenmesi
• Müşteri memnuniyeti
• Müşteri artışı
• Rekabet gücünün artması
• Daha iyi tedarikçi ilişkileri

İç Yararlar :

• Yönetimin etkinliği
• Olumlu kültürel değişim
• Kalite bilincinin oluşması
• Daha iyi bir dökümantasyon
• Sistematikleşmek
• Standatdizasyon ve tutarlılık
• Etkinlik ve üretkenlik artışı
• Maliyetlerin azaltılmasını sağlar

ISO 9001 Yararları Neler?

• Çalışanların kalite bilincinde artış sağlanması
• İşletmenin piyasa itibarında artış sağlanması (prestij)
• Pazarlama faaliyetlerinde rakiplerden farlılık sağlanması
• İşletmenin uluslararası geçerliliğe sahip bir kalite belgesi edinmesinin getirdiği ticari avantajlardan yararlanabilme (ihracat için kalitenin belge ile ispatlanabilmesi)
• Müşteri memnuniyetinde ve müşteri sadakatinde artış sağlanması
• Hata oranlarında, firelerde, yeniden işlemelerde azalma sağlanması
• Girdi, üretim ve son kontrollerin etkin olarak yapılmasının sağlanması
• Tedarikçilerin seçiminde, değerlendirilmesinde ve takibinde kolaylık sağlanması
• İşletme içi yetki ve sorumlulukların tespitinde ve dağıtılmasında kolaylık sağlanması
• İşletme faaliyetlerinin standartlaştırılmasını sağlayacak dökümantasyonun (altyapının) oluşturulması
• Geçmişe yönelik kayıtların düzenli bir şekilde tutulmasını sağlayacak altyapının oluşturulması
• Veriler ve istatistiksel ölçümler doğrultusunda durum analizlerinin yapılabilmesi ve geleceğe yönelik kararlarda bu analiz sonuçlarının kullanılabilmesi
• Kurumsallaşma yolunda önemli bir adım atılmış olması
• İşletmelerin risk ve fırsatların belirtilmesi.