Dünya nüfusunun artışıyla birlikte, gıda ihtiyacının giderek artması tarımsal üretimlerde, hedefin kaliteden çok miktarsal artışa yönelmesine neden olmuştur. Günümüzde bilinçli tüketicinin seçici ve kaliteyi arayan eğilimi gıdaların güvenliğinin daha fazla sorgulanmasına neden olmuştur. Tüketicilerin seçiciliğinin artmasıyla, kaliteyi istemesi ve tercih etmesi tarımsal üretimde tarladan sofraya kadar olan zincirde gıda maddelerinin izlenebildiği, her aşamasında gözlemlenmesi ve sonucunda tarafsız ve bağımsız kuruluşlarca belgelendirmesini gerektirmiştir.

Sistemin esasını üreticilerin gönüllü olması oluşturmaktadır. Üreticiler denetimi gönüllü olarak isteyerek ve sertifikalı ürünlerini piyasada bir rekabete tabi tutup, güvenilir pazarlara ulaşmayı hedefler.

İyi Tarım Uygulamalarının Üreticilere Sağladığı Avantajlar:

• Sertifikalı ürünler iç ve dış pazarda tercih edilmektedir
• Üretim standardı uluslararası düzeye yükselmektedir
• Uluslararası standart ve yönetmeliklere uygun kendi markalarını oluşturabilmektedirler.
• Tüketicinin güvenini sağlayarak ucuz ve etkin reklam yapma şansını yakalarlar
• Çevreye duyarlı ve saygılı üreticinin, tüketici gözündeki itibarı artmaktadır
• Ürünleri için pazar şansı ve niteliği genişlemektedir

İTU Uygulamalarının Tarihi ve Kapsamı

Günümüzde yaygın kullanılan sertifikasyon standart ve yönetmelikleri Organik Tarım, İyi Tarım Uygulamaları ve Globalgap olarak belirlenmektedir. Ayrıca büyük tüketici gruplarına yönelen özel standartlarda mevcuttur.

Tarımsal çalışmalarda daha kaliteli üretim ve gıda güvenliği konularının önem kazanması sonucu İyi Tarım Uygulamaları doğmuştur. 1990’lı yılların sonunda ABD Tarım Bakanlığı(USDA) ve Gıda ve İlaç Dairesi(FDA) tarafından taze yaş meyve sebzelerde gıda güvenliği amacıyla İyi Tarım Uygulamaları(İTU) başlatılmıştır. Aynı dönemde Dünya Gıda Teşkilatı (FAO) İTU prensiplerini oluşturmaya başlamıştır. Avrupa perakendecileri Ürün Çalışma Grubu tarafından 1999 yılında EurepGAP Protokolü ile yaş meyve sebze için üreticilerin bu esaslara uyulması talep edilmiştir.

7 Eylül 2007 tarihinden itibaren EUREPGAP artık GLOBALGAP olarak tanımlanmaktadır.

Ülkemizde ise “İTU-İyi Tarım Uygulamaları” olarak bilinmektedir.

İyi tarım uygulamaları kontrollü ve sertifikalı ürün yetiştirmek isteyen bireysel üretici ve üretici gruplarına (örneğin kooperatifler, büyük ihracatçılar, paketleme evleri vs.) uygulanabilmektedir. İTU sayesinde tarımsal üretimin kalitesi ile birlikte, üretici/çiftçi gruplarından ayrıca Kalite Yönetim Sistem dokümanlarına ilişkin şartları yerine getirmeleri ve üreticiler arasındaki bağlantıları yönetebilecek yeterlilikte olmaları da istenmektedir. Dolayısıyla tarımsal üretim yanında işletmeler açısından da bir kalite oluşturmaktadır.

İyi Tarım Uygulamalarının ana unsuru; kontrollü ve izlenebilir güvenilir gıda üretimi, aynı zamanda çevreyi, işçi sağlığı ve refahını koruyan ve bilinçli kaynak kullanımı amaçlayan bir sistem oluşturulmasıdır. İTU özellikle zirai üretim ve işleme tesislerini kapsar.

Öncelikle şu üretimler için özel standartlar geliştirilmiş durumdadır: – Taze meyve ve sebzeler – Çiçekler ve süsbitkileri – Genel olarak zirai ürünler ve hayvancılık.

Ülkemizdeki İTU Uygulamaları

Ülkemizde İTU uygulamaları 08.09.2004 Tarihinde “İyi Tarım Uygulamalarına ilişkin Yönetmelik” ile başlatılmış tır. Ancak bunun temelleri çok daha eskilere dayanmaktadır. 1957 yılında yürürlüğe giren 6968 sayılı “Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu” ve bunlara ilişkin çıkarılan mevzuatlar İTU’ nın ülkemizde ki temellerini oluşturmuştur.

İTU Yönetmeliği, 441 sayılı “Tarım ve Köy işleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” nin 2 nci maddesinin (f) ve (h) bentlerine, 6968 sayılı “Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu” nun 22 ve 24’ üncü maddelerine, 5179 sayılı “Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname” nin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 16 ve 24’ üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

08.09.2004 Tarihinde İyi Tarım Uygulamalarına ilişkin Yönetmelik, 25577 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş, 05.05.2005 ve 15.05.2006 tarihlerinde iki kez değişikliğe uğramıştır. Yeni Yönetmelik son olarak 07.12.2010 tarihinde 27778 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Ülkemizde İTU uygulamaları Eurepgap/Globalgap olarak sürdürülmektedir.